WIL - Jeroen Olyslaegers
In september kwam de film WIL uit, een Belgische-Nederlands-Poolse film geregiseerd door Tim Mielants en gebaseerd op het gelijknamige boek van Jeroen Olyslaegers. Toen ik de trailer zag op sociale media ben ik meteen op zoek gegaan naar dit boek, omdat het mij aansprak. Blijkbaar ben ik niet de enige nieuwsgierige, want in de bibliotheek hebben ze mij op de wachtlijst moeten plaatsen voor dit boek. Uiteindelijk kon ik toch beginnen aan het boek. Door de komst van de film willen er massaal veel mensen het boek lezen. De film is nu al dé Vlaamse release van het najaar, maar eerst wil ik mij verdiepen in het boek alvorens ik de film bekijk. In dit blogbericht neem ik jullie mee in deze beklijvende oorlogsroman.
WIL is een titel die op het eerste zicht niet veel oproept, maar wanneer je het verhaal leest wel. Die titel is dan ook een van de redenen waarom ik dit boek heb gekozen. De Vlaamse auteur Jeroen Olyslaegers is mij vrij onbekend. De achterflap heeft mij laten kennismaken met deze auteur. Hij schrijft theaterteksten, columns en romans. Met de uitgekomen film is hij ongetwijfeld bekender geworden.
Zoals jullie misschien al weten uit eerdere blogberichten, heb ik een passie voor oorlogsverhalen. Dit is niet de eerste keer dat ik me verdiep in dit onderwerp. Ik vind het nuttig, omdat het mij helpt om een dieper inzicht te krijgen in hoe het er destijds aan toeging en om een beeld te vormen van de sfeer en de gebeurtenissen. Deze kennis neem ik graag mee naar mijn klaspraktijk. In dit boek wordt een duidelijk onheilspellende sfeer weergegeven van de oorlog. Mensen worden vermoord, de Duitsers oefenen druk uit op anderen, Joden dragen hun Jodenster en worden als minderwaardig beschouwd...
Na de oorlog dook hij alsnog weer op, wat niemand nog had verwacht. Als een van die wandelende skeletten keerde hij terug. Neuengamme. Zo heet het oord waar bij verbleef. Een concentratiekamp. Ik hoorde dat hij er nooit echt bovenop is gekomen. (p.117)
Algemeen gezien kan ik mij goed inleven in een verhaal, maar in een oorlogsroman is dit vaak wat moeilijker. Tijdens deze romans heb ik meer moeite om mijzelf betrokken te voelen bij het verhaal. De inleving bleef wat achterwege, omdat het aanvoelt als iets dat ver van mijn eigen ervaringen staat. Ik weet niet hoe het voelt om in die tijdsperiode van oorlog te leven. Daar kan ik mij nog steeds gelukkig mee prijzen.
In het verhaal volg je de oude Wilfried Wils, een Antwerpenaar die daar al jaren woont. Hij schrijft een lange brief in zijn dagboek aan zijn achterkleinzoon waarin hij vertelt hoe hij als hulpagent in Antwerpen de Tweede Wereldoorlog heeft ervaren. Hij is nu oud en eenzaam, met enkel zijn verzorgster Nicole als gezelschap. Daarnaast heeft hij ook zijn herinneringen, die geen fraaie geschiedenis vormen omdat hij een dubbelpositie heeft ingenomen. Wilfried wisselt tussen verteltijden
Wilfried wisselt tussen verteltijden. Hij blikt terug op het verleden, namelijk over hoe hij de oorlog heeft meegemaakt, en vertelt ook over het heden als negentigjarige. Hij legt vooral de nadruk op welke manier en vanuit welk standpunt hij persoonlijk dit alles heeft meegemaakt. Dit kan totaal verschillend zijn van bijvoorbeeld het standpunt van een Jood.
Maakt dat een onbezonnen volgeling van mij en dus een smeerlap? Ge moogt die vraag zelf beantwoorden en mocht ik in uw ogen inderdaad een smeerlap zijn, dan moet ge dit misschien overslaan. Want ja, natuurlijk is dat waar: in elke volgeling schuilt een smeerlap. Maar ik denk dat ge toch zult verder lezen, wat ge ook van me vindt, want niemand, ook gij niet, is consequent, enkel de zotten in een zothuis zijn dat, opgesloten in hun eigen hoofd, fanatiek klauwend naar hoe de wereld, die niemand begrijpt buiten zij zelf, er volgens hen uitziet. (p.67) een persoonlijke opvatting van Wilfried
In het verhaal komen ook nevenpersonages aan bod. Wilfried schrijft gedichten en droomt ervan daar zijn beroep van te maken, wat niet lukt en hem de nodige frustraties bezorgt. Hier komt Angelo, de dichter die in Wilfried naar boven komt. Dit is voor de duidelijkheid de dichtersnaam van Wilfried, als een tweede persoonlijkheid. Wanneer Angelo aan het woord is, wordt er literair taalgebruik gehanteerd en wanneer Angelo aan het woord is, dan herkennen we eerder een Antwerps dialect.
Mijn mening
WIL is een bijzondere, indrukwekkende en aangrijpende roman. Het is zeker geen makkelijk boek, omdat je moet wennen aan het taalgebruik (voluit Vlaams) en de originele stijl. Vandaar komt het verhaal niet altijd helder over. De hoogbejaarde verteller Wilfried Wils, die zelf alles niet meer alles even scherp meer op een rijtje heeft, vertelt zijn herinneringen zeker niet ordelijk. Daarom moet je steeds goed opletten in welke tijd je zit. Persoonlijk had ik ook moeite met de structuur van het boek. Er zijn geen hoofdstukken, dus je moet gewoon doorlezen. De heen en weer schakeling van Olyslaegers zorgt ervoor dat je als lezer steeds alert bent.
De titel kan een dubbele betekenis hebben. Enerzijds verwijst het naar de protagonist, Wilfried Wils, en anderzijds doet het mij denken aan het werkwoord 'willen'omdat Wilfried vaak in de knoop zit met zichzelf en niet weet wat hij wilt.
Algemeen vond ik het een moeilijk boek om te lezen, omwille van de verschillende tijdssprongen tussen heden en verleden. Misschien was het niveau net iets te hoog voor mij, maar de leesneiging was te groot. In het begin waren het precies allemaal losstaande fragmenten die geen geheel vormden, geen verhaal. Hoe verder ik in het boek kwam, hoe beter ik het verhaal begreep. Mijn interesse in het boek was groot genoeg om het boek verder te lezen. Ik vind het boek zeker een aanrader voor mensen die ook geïnteresseerd zijn in oorlogsverhalen en houden van een uitdagend boek. Het is een aangrijpend, hard en meedogenloos verhaal, dat geschreven is in de unieke stijl van Olyslaegers.
Klaspraktijk:
Tijdens het lezen kom je enkele interessante stellingen tegen waarover je kan nadenken in de klas. Hierdoor werk je ook vakgeïntegreerd, want dit kan in verschillende vakken aan bod komen. (geschiedenis, godsdienst...):
Moeten of kunnen wij misdaden uit het verleden keihard veroordelen, of moeten wij ze in hun context bekijken? (bv. discussies over ons slavernijverleden)
Wilfried Wils over wat je leert op school: 'Het wordt verkocht als kennis, maar het gaat vooral om aanvaarding. Wat iedereen denkt moet in prille zielen worden geschroefd als waarheid.' (p. 39) Wat vind jij daarvan?
'Te zijn wie ge echt zijt is het moeilijkste wat er bestaat, want de wereld schenkt dat privilege niet zomaar en de mensen willen vooral dat ge zijt zoals iedereen.' (p. 327) Hoe denk jij hierover?
Je kan ook het boek met de verfilming vergelijken. Ik heb de film nog niet kunnen zien, maar merk wel op dat er in de samenvatting van de film geen sprake is van Wilfried, maar van Wil. Dit is ongetwijfeld slechts een van de vele verschillen. Het is altijd boeiend om het boek naast de film te leggen, waardoor je opnieuw tot de conclusie kunt komen dat de film niet volledig overeenkomt met het boek.
Benieuwd naar de film? Hieronder kan je alvast de trailer bekijken!
Comments