Aan het begin van het academiejaar kregen we positief nieuws te horen over de groei van studenten in de lerarenopleidingen in de Vlaamse hogescholen. Leerlingen die ooit de lerarenopleiding hebben gevolgd, weten dat het een afvalrace is tot aan de finish. Het is en blijft een mooi beroep. Ik was nieuwsgierig naar de perspectieven van iemand anders op dit artikel. Daarom heb ik gesproken met Hilde Matheve, een oud-student en zij-instromer uit de lerarenopleiding. Ze was bereid om enkele vragen over dit artikel te beantwoorden.
In dit interview blikt Hilde terug op haar tijd in de lerarenopleiding. Waarom heeft ze voor dit beroep gekozen? Hoe ervaart zij het? Welke eventuele valkuilen zijn er, en wat vindt zij zo mooi aan het lerarenberoep? Ontdek het allemaal in dit interview.
Wat vind je van het nieuws dat er meer studenten zijn gestart in de lerarenopleiding?
Dat is uiteraard positief nieuws, maar het verdient ook enkele nuances. Zo moet je in verband met het lerarentekort zien bij welke vakken die groei zit. Bovendien is het minder belangrijk hoeveel starters er zijn. Alleen het aantal afstudeerders is van belang en dus ook het verminderen van de uitval tijdens de opleiding.
Wat denk jij dat deze groei heeft veroorzaakt?
Enerzijds is er de toegenomen media-aandacht waardoor de job wat meer in de schijnwerpers staat. Anderzijds krijgt men de indruk dat er weer meer jobzekerheid in het onderwijs is.
Hoe zie jij de toename van zij-instromers in de lerarenopleiding?
Ik vind het persoonlijk een zeer goede evolutie. De levenswijsheid en levenservaring van wat oudere leerkrachten zijn een echte meerwaarde voor het onderwijs. Zij zijn niet alleen in staat de huidige onderwijsvorm te vergelijken met ‘hoe het er vroeger aan toe ging’, maar hun levenservaring geeft hen ook de mogelijkheid om beter te reageren op moeilijke praktijksituaties in de klas. Jammer genoeg worden zij-instromers die de lerarenopleiding hebben gevolgd door sommige personeelsdirecteurs over één kam geschoren met zij-instromers die (nog) geen opleiding hebben gehad. Ik heb bv. een zij-instromer (vertaler-tolk) zonder lerarenopleiding zien beginnen aan een voltijdse uurrooster. Ze kende de leerplannen niet en had nog nooit een lesvoorbereiding gemaakt… Het was niet verwonderlijk dat ze het na een week voor bekeken hield. Er zou eigenlijk meer waardering moeten zijn voor zij-instromers die de lerarenopleiding hebben gevolgd.
Waarom kiezen er nu ook meer oudere studenten voor de lerarenopleiding?
Volgens mij heeft dit grotendeels te maken met het huidige werkklimaat in de privésector. Mensen worden meer en meer onder druk gezet om op de limiet van hun kunnen te presteren. Wanneer die limiet overschreden wordt, word je afgevoerd en mag je je elders opnieuw gaan bewijzen tot ook daar de elastiek knapt. Hoewel de werkdruk in het onderwijs niet te onderschatten is, heerst daar nog niet die nooit-genoeg-mentaliteit.
Waarom heb jij gekozen voor de lerarenopleiding?
Ik droomde er als 18-jarige reeds van om lerares te worden, maar in die tijd waren er al meer dan voldoende leerkrachten. Om voldoende jobzekerheid te hebben, koos ik toen voor een andere opleiding. Tijdens een loopbaanbegeleiding kwam toch het onderwijs weer naar voor en uiteindelijk heb ik de knoop doorgehakt.
Wat maakt het beroep heel aantrekkelijk?
Zoals ik al aanhaalde, is het lesgeven zelf heel mooi. Leerlingen iets kunnen bijbrengen geeft veel voldoening. Soms gaat het dan niet zozeer over de leerstof, maar over leerlingen motivatie geven. Ze laten inzien waarom jouw vak belangrijk genoeg is om ervoor te leren.
Wat is goed leraarschap volgens jou? Zijn er specifieke eigenschappen die je belangrijk vindt om succesvol te zijn als leraar?
Om een goede leerkracht te zijn, is het belangrijk te weten dat jij er voor de leerlingen bent. Sommige leerkrachten hebben een geldingsdrang waarbij ze zich graag onvermurwbaar opstellen. Een goede leerkracht moet kunnen geven en nemen. Elke klas en zelfs elk lesuur is uniek waarbij het van groot belang is om juist in te spelen op de omstandigheden. Je moet kunnen verdragen dat sommige lesuren wat moeizamer verlopen of dat een leerling ook al eens een mindere dag heeft.
Je staat nu al een tijd voor de klas. Wat zijn volgens jou mogelijke valkuilen in het leraarschap?
Hoewel je jezelf moet kunnen aanpassen aan je klas moet je wel steeds boven de leerlingen blijven staan. Je mag je niet laten verleiden tot oeverloze discussies en als leerlingen je door hun gedrag uitdagen, moet je je koelbloedigheid kunnen bewaren.
Nu, Minister Ben Weyts noemt het lesgeven "de mooiste job voor mensen die veel te bieden hebben." Hoe sta jij tegenover deze uitspraak?
Er is een groot verschil tussen de momenten dat je voor de klas staat en de momenten die je buiten de lesuren nog bezig bent. Als de klas een beetje meevalt, geeft het veel voldoening te merken dat je de leerlingen effectief iets bijbrengt. De vele lesvoorbereidingen blijven (zeker het eerste jaar) voor extra stress zorgen en volgens hetgeen ik van ‘oudere leraren’ hoor, blijft de aaneenschakeling van veranderingen die momenteel in het onderwijs worden doorgevoerd voor extra werk zorgen.
Jij komt zelf nog maar vrij recent uit de opleiding als zij-instromer. Hoe kijk jij terug op de lerarenopleiding? Hoe heb jij de opleiding ervaren in combinatie met een gezin?
Het was zeer zwaar. Niet alleen voor mezelf maar voor heel het gezin. Ik heb heel wat fijne momenten met de kinderen moeten missen om al mijn taken op tijd af te krijgen. Ook zijn er veel huishoudelijke taken doorgeschoven naar mijn partner. Zonder de onvoorwaardelijke steun van de hele familie kom je er niet. Het ergste was de constante tijdsdruk die ervoor zorgde dat je niet op de top van je kunnen kon presteren. Soms moest je taken omwille van de deadline al inleveren terwijl je wist dat je ze met wat meer tijd veel beter had kunnen maken. Het was vaak moeilijk te tonen wat je werkelijk in je mars hebt.
Wat vind je van het lerarenberoep zelf?
Heel leuk. Als je merkt dat leerlingen jou en je aanpak appreciëren, geeft dat extra motivatie en energie.
Er worden al veel inspanningen gedaan, maar welke concrete stappen kunnen nog genomen worden om het lerarenberoep aantrekkelijker te maken?
Eigenlijk heb ik op dit vlak nog een opmerking over de lerarenopleiding. Ik heb leerlingen gekend die met glans hadden kunnen afstuderen in één van hun studiekeuzes. Maar omdat ze niet geslaagd waren in hun andere keuzevak hebben ze geen enkel diploma gekregen. Als je weet dat op die manier al enkele leerkrachten verloren zijn gegaan dan zou er per keuzevak een diploma mogen komen. De veelheid aan veranderingen die er worden doorgevoerd, zijn een extra stressfactor in het onderwijs. Als men ziet dat een verandering averechts werkt, zet men niet een stapje terug. Neen, men verandert de verandering nog een keer. Volharden in de boosheid noem ik dat. Soms kan continuïteit ook een verbetering zijn. Het mag ook gezegd worden dat de verloning in het onderwijs nog steeds een pak lager ligt dan in de privé. Als ze dat zouden herzien denk ik dat er meer mensen voor het onderwijs zouden kiezen.
Tot slot, wat zou je tegen toekomstige studenten willen zeggen die overwegen om de lerarenopleiding te volgen? Heb je nog advies of tips voor hen?
Het is geen makkelijke opleiding. Ze neemt ongeveer al je vrije tijd in beslag. Als je een gezin hebt, moet je de volledige steun van je gezinsleden krijgen en moeten ze ermee kunnen leven dat je minder beschikbaar bent. Als je er niet van overtuigd bent dat je er volledig voor wilt gaan, kan je er beter nog eens over nadenken. Ben je er vrijwel zeker van dat het onderwijs iets voor jou is, dan moet je er volledig voor gaan en door de zure appel heen bijten.
Comments