Koning van Katoren - Jan Terlouw
Tijdens mijn stage-observaties heb ik kennisgemaakt met het boek Koning van Katoren van Jan Terlouw. Dit is een bekend Nederlands jeugdboek. In 1971 werd het boek voor de eerste keer gepubliceerd en sindsdien is het een klassieker geworden in de Nederlandse literatuur. Je volgt het verhaal van een jongeman, genaamd Stach, die ervoor kiest om koning te worden van het fictieve koninkrijk Katoren.
Mijn interesse voor dit boek ontstond tijdens het bekijken van de filmtrailer. Ik heb de film nog niet gezien, maar ik vond de trailer heel aantrekkelijk. Ik zag veel spanning, avontuur en uitdagingen. Dit zijn alle elementen die ik graag heb in een film. Toen was ik een korte samenvatting gaan zoeken over de film en het boek. Ik besloot om eerst het boek te lezen en eventueel nadien nog de film te bekijken.
Ben je ook benieuwd naar de trailer? Via onderstaande link kan je hem bekijken!
Link trailer: https://www.youtube.com/watch?v=nkR1yWdf11A
In het kort samengevat:
Het koninkrijk Katoren wordt in het boek geregeerd door een reeks van 6 corrupte en incompetente koningen. Hierdoor verkeert het land in een staat van chaos. Stach, een 17-jarige jongeman, stelt zich kandidaat om de zevende koning te worden. Hij terug rust brengen in het rijk. Dit zal een serieuze uitdaging worden die veel tijd zal kosten. Om koning te worden, moet je namelijk eerst zes onmogelijke opdrachten vervullen, die door de ministers zijn opgesteld. Elke opdracht vertegenwoordigt een ander probleem waarmee Katoren te maken heeft, zoals waterschaarste of milieuvervuiling. Dit zijn allemaal maatschappelijke problemen.
Tijdens zijn tocht komt Stach verschillende obstakels tegen en wordt hij geconfronteerd met enkele twijfels van de ministers. Zoeken de ministers eigenlijk wel een nieuwe koning?
Het is een spannende, avontuurlijke tocht waarin hij ook veel mensen ontmoet, die hem zullen helpen naar zijn koningschap. Uiteindelijk is de vraag of Stach in zijn missie zal slagen. Zal de gewone jongen plots de held van het volk worden?
Zowel avontuur als fantasie
Dit boek is niet alleen een avonturenboek, maar het draagt ook een diepere boodschap met zich mee. Ik denk bijvoorbeeld aan doorzettingsvermogen, omdat Stach geen opgever is. Hij doet er alles aan om zijn doelen te bereiken. Naast een avonturenverhaal is het ook gedeeltelijk een fantasieverhaal. Stach komt oog in oog te staan met een draak en een tovenaar, wat voornamelijk fantasiewezens zijn. Daarnaast komen er ook alledaagse zaken en problemen aan bod, zoals verliefdheid en milieuvervuiling. In het verhaal wisselen deze realistische elementen zich af met enkele fantasie-elementen.
In het algemeen vind ik het een origineel verhaal dat goed geschreven is. Het is voor iedereen begrijpbaar en ook de personages zijn voor iedereen erg herkenbaar. Jan Terlouw heeft een erg vlotte schrijfstijl, die gepaard gaat met veel humor. Vaak wordt er niet te lang in details gegaan, maar je kan het verhaal zo verder lezen. Er worden regelmatig flauwe grappen gemaakt in Katoren. Die humor zorgt er mee voor dat je het boek snel uitleest.
Af en toe merk je dat het boek al oud is, want de taal is soms wat ouderwets. Ik stoorde mij hier niet aan, omdat ik dit net vernieuwend vind. Dat maakt het boek weer anders dan andere boeken. Bovendien vind je in het verhaal geen moeilijke woorden of lange zinsconstructies terug, wat ervoor zorgt dat het boek aangenaam leest.
Het boek kent een duidelijke opbouw. De schrijver koos ervoor om het verhaal op te delen in 14 hoofdstukken, geplaatst in een chronologische tijdsvolgorde. Elk hoofdstuk bevat een titel, die het onderwerp van het hoofdstuk aangeeft. Dit zijn vaak prikkelende titels die je nieuwsgierig maken om verder te lezen. In het boek is er sprake van een alwetende verteller. Deze verteller vertelt je meer over de geschiedenis van Katoren en over de plaatsen. Je krijgt soms ook een inkijk in het leven van de personages. Op sommige momenten weet je als lezer meer over de personages dan het hoofdpersonage Stach. De alwetende verteller weet echter niet wat er in de toekomst zal gebeuren. In die zin weet je als lezer niet meer dan wat de personages al weten.
Succesvol boek
Koning van Katoren kan een succesvol boek genoemd worden. In het verleden won het boek al enkele prijzen, vanwege zijn meeslepende verhaal en complexe thema's die aan bod komen op een manier dat het aantrekkelijk is voor jonge lezers. Het boek werd bekroond met de Gouden Griffel (1972) en met de Grote Oostenrijkse Staatsprijs voor Jeugdliteratuur (1973). In 2007 kwam er een vervolg op dit boek, namelijk de Zoektocht in Katoren. Uiteindelijk kwam er in 2012 ook een verfilming van het eerste boek, eveneens met de titel Koning van Katoren. Het verhaal werd voor de film gedeeltelijk ingekort en aangepast.
Bijzonderheden bij het boek
Interessant om te vermelden bij dit boek is dat het een dubbele bodem heeft. Alle problemen die Stach oplost, staan namelijk voor een maatschappelijk probleem. Ik geef hieronder een opsomming van de verschillende betekenissen die aan de opdrachten gekoppeld zijn:
De vogels van Decibel: deze vogels staan voor de geluidsoverlast van bv. vliegtuigen en auto's.
De granaatappelboom van Wapenfelt: de granaatappelboom staat centraal voor de wapenwedloop. Hiermee wordt bedoeld dat landen elkaar steeds proberen te overtreffen met het type en het aantal wapens. (Ik denk bv. aan de wapenwedloop tussen de Sovjet-Unie en de VS ten tijde van de Koude Oorlog).
De draak van Smook: deze draak staat symbool voor de milieuvervuiling. Dit is een probleem dat nog heel actueel is.
De Schuifelende kerken van Uikemene: deze staan symbool voor de strijd die vaak gaande is tussen verschillende religies.
De knobbelneuzen in Afzette-rije: Dit verwijst naar de kwakzalverij en bedrog dat met vele producten, prijzen en producenten gepaard gaat.
De tovenaar Pantaar: hier staat het afwegen van het eigenbelang en het algemeen belang centraal. Kies je voor jezelf of voor anderen?
Klaspraktijk
De opgesomde punten van hierboven kan ik meteen koppelen aan de klaspraktijk. Je kan namelijk met de leerlingen op zoek gaan naar de dubbele bodem in het verhaal. De leerlingen kunnen aan het denken gezet worden om de actuele, maatschappelijke zaken uit het verhaal te filteren. De meeste zaken zijn nog heel actueel en herkenbaar voor de leerlingen (bv. strijd tussen verschillende religies, milieuvervuiling, geluidsoverlast). Hierover kan een klasgesprek gevoerd worden. Je kan hier ook enkele actuele artikelen aan koppelen en bespreken.
Er is nog een tweede lesactiviteit mogelijk. Je kan namelijk de film bekijken en nadien vergelijken met het boek. De leerlingen kunnen de gelijkenissen en verschillen ontdekken. Zo kan je de conclusie trekken dat de film geen letterlijke vertaling is van het boek. De leerlingen zullen inzien dat je in de film een andere voorstelling ziet van het boek.
Conclusie
Ik vind dit boek een absolute aanrader als je graag avontuurlijke en spannende verhalen leest met een vleugje fantasie. Het boek bevat herkenbare personages voor iedereen. Dit alles bij elkaar maakt dat dit boek nog erg relevant is. Het is zeker de moeite waard! Er komen verschillende actuele en maatschappelijke onderwerpen aan bod, die je later kan bespreken in de klaspraktijk.
Ben je geen echte leesliefhebber? Geen paniek! Je kan namelijk ook de film van dit boek bekijken!
Comentarios