De werkwoordspelling van tieners op sociale media.
Overal worden we geconfronteerd met spelling, onder andere ook op alle sociale mediaplatformen. Er zijn zoveel verschillende onderzoeken gedaan naar de spelling van jongeren in uiteenlopende contexten. Eén van deze onderzoeken heeft zich gericht op de onlineschrijfstijl van Vlaamse tieners. Waarover gaat het dan precies hoor ik je al denken.
Het draait hier niet hoofdzakelijk om de typische kenmerken van informele onlinecommunicatie, maar wel om de welgekende 'dt-fout', die jongeren nog zo vaak maken. Maken bepaalde groepen jongeren meer dt-fouten dan anderen? Dat is de vraag die we willen beantwoorden. Hiervoor analyseerden de onderzoekers duizenden privéberichten die Vlaamse tieners verstuurden via verschillende platformen, zoals WhatsApp en Messenger. Het onderzoek bracht opmerkelijke resultaten aan het licht. Ben je benieuwd? Lees dan zeker verder!
Zouden meisjes meer dt-fouten maken in chatgesprekken met jongens? Gaan meisjes zich aanpassen aan de schrijfstijl van jongens? Wie maakt de meeste dt-fouten? Wat denk jij? De antwoorden op deze vragen staan allemaal in een doctoraatsonderzoek van Hanne Surkyn, onderzoekster aan de Universiteit Antwerpen. In dit onderzoek ging Hanne Surkyn na welke groep jongeren werkwoordsfouten maakten, en in welke context. Er werden veel privéberichten onderzocht. Met behulp van een programmeerprogramma werd eerst gezocht op vormen die eindigden op een 'd' of 't'. Nadien werd er een filter geplaatst op de woorden die we niet konden beschouwen als een werkwoord.
Opvallende vaststellingen
Uit het onderzoek kwamen enkele interessante vaststellingen. Zo blijkt dat tieners uit de tweede graad meer fouten maken dan wat oudere tieners. Verder maken leerlingen uit BSO of TSO-richtingen ook meer fouten tegen de dt-regel dan ASO-leerlingen. Over het algemeen maken jongens meer dt-fouten in online berichten dan meisjes. Kan het gender van de gesprekspartner een invloed uitoefenen op het taalgebruik? Daar heeft het onderzoek namelijk ook een antwoord op gevonden. We zagen effectief dat oudere tienermeisjes (uit de derde graad) meer dt-fouten maakten in chatgesprekken met jongens dan in gesprekken met andere meisjes. Ze lijken deze attitude en schrijfstijl van jongens over te nemen. Of ze dit bewust of onbewust doen, is moeilijk te achterhalen.
Wat men besluit is dat in gesprekken met jongens meer nonchalance overheerst, omdat jongens ook wat slordiger kunnen zijn op vlak van online taalgebruik. Zowel in formele als informele contexten vinden jongens een correcte werkwoordspelling over het algemeen minder belangrijk dan meisjes. In tegenstelling tot jongens voelen meisjes dat beter aan en gaan ze losser om met de regels wanneer ze met jongens chatten.
Hoe zit het met de werkwoordspelling van de jongeren? Wat kunnen we daaruit concluderen?
Enkele werkwoordsvormen, zoals gedroomd, worden nog meermaals met een 't' gespeld, omdat je een 't' hoort in plaats van een correcte 'd'. Enerzijds analyseerde Surkyn de dt-fouten van jongeren in gelijkklinkende werkwoordsvormen die verschillend gespeld worden, denk bijvoorbeeld aan vind en vindt. Anderzijds werden ook voltooid deelwoorden die eindigen op een 'd' geanalyseerd (zoals genoemd). Gedroomd of genoemd zijn werwoorden die geen andere variant hebben met een 't', maar toch zien we vaak bij jongeren dat ze deze werkwoorden met een 't' schrijven. Je hoort namelijk een 't' in plaats van een correcte 'd'. Bij die gelijkklinkende werkwoordsvormen wordt ongeveer 1 op de 4 werkwoordsvormen fout gespeld. Dat zegt Hanne Surkyn.
Er worden nog steeds veel fouten gemaakt tegen de werkwoordregels. In het onderwijs en daarbuiten blijft het een veelgemaakte fout. Daarom hebben ze er zelfs een eigen naam voor gekregen, namelijk de 'dt-fouten'. Iedereen heeft er ooit fouten tegen gemaakt. Vooral de homofone werkwoordsvormen creëren problemen. Dit zijn de gelijkklinkende vormen waarover ik al eerder sprak in dit blogbericht. Dat zijn de vormen die hetzelfde klinken, maar verschillend gespeld worden (denk aan (ik) vind en (hij) vindt). We schrijven deze vormen dus niet zoals we ze uitspreken. We schrijven de 'd' aangezien we die ook horen in de infinitief 'vinden'. Bij de vorm (hij) vindt voegen we dan weer een 't' toe aan de stam. Dit komt overeen met de 't' in (hij) werkt of (hij) smurft. Deze spellingsregels zijn makkelijk te beschrijven, maar worden vaak door scholieren nog niet begrepen. Zowel op school als in de publieke debatten over taal en spelling is er veel aandacht voor correcte werkwoordspelling.
Er was nog een leuke vaststelling, namelijk als we gaan kijken naar de chattaal van jongeren. Hieruit blijkt dat meisjes meer emoji's gebruiken dan jongens. Dit valt uiteraard helemaal buiten het onderwerp. Ze zijn natuurlijk niet gaan focussen op het gebruik van emoticons, maar wel op de klassieke 'dt-fout'.
Mijn eigen visie:
Ik moet zelf ook toegeven dat mijn spelling in chattaal ook niet altijd even correct is, maar ik denk dat dit bij iedereen weleens het geval is. In vriendschappelijke contexten gebruiken we sneller afkortingen enzovoort. Een dt-fout is natuurlijk een heel ander verhaal. Ik zou ze zelf nooit meer willen maken, maar soms betrap ik mijzelf nog steeds op deze vreselijke fout. Vaak kan ik mijzelf nog verbeteren, maar soms zie ik er toch los over. Meestal worden zulke fouten snel gemaakt door overhaast typ- of schrijfgedrag. Daardoor worden nog zoveel fouten gemaakt. Ik denk spontaan terug aan de dictees waarbij je overhaast moest nadenken over de schrijfwijze van ingewikkelde woorden. Als ik een dt-fout opmerk bij iemand, dan probeer ik die persoon wel op een gepaste manier te corrigeren. Ze worden namelijk zelden gecorrigeerd in informele gesprekken.
Ik vind het niet meer dan logisch dat er binnen onze opleiding veel aandacht is voor de stelling: 'Elke leerkracht is een taalleerkracht'. Binnen het vak communicatieve & digitale vaardigheden is er een herhaling voorzien van de belangrijkste spellingsregels. Nadien gaan ze je kennis toetsen door middel van een dictee. Ik vond dit een goede oefening, omdat iedereen nogmaals gewezen werd op het belang van de juiste werkwoordspelling en de algemene spelling van woorden.
Vaardigheden, zoals correct kunnen schrijven en werkwoorden vervoegen, blijven zo ontzettend belangrijk. Daarom vind ik het goed dat het onderwijs sterk inzet op de spelling. Het is iets meetbaars en daar houden we van. Onderwijs heeft de taak om datgene aan te leren waar kinderen geen interesse in hebben. Daar kunnen we de werkwoordspelling en de algemene spelling vaak bij plaatsen. Die vaardigheden blijven gedurende je hele leven zo belangrijk. Bovendien word je ook als slimmer aangezien wanneer je correct en volgens de regels kan schrijven. Je haalt er veel meer voordelen uit als je dus foutloos kan schrijven.
Betrap jij soms nog vrienden, medestudenten, familieleden, ... op een dt-fout? Zeg je er iets van of verzwijg je het gewoon? Laat het zeker achter in de reacties hieronder!
Bronnen:
Werkwoordspelling tieners op sociale media. (2022, 19 september). Tijdschrift Over taal. Geraadpleegd op 4 oktober 2022, van https://overtaal.be/2022/09/werkwoordspelling_tieners_sociale_media/.
Surkyn, H. (2022, 19 oktober). Dt-fouten en meer trends in chattaal van jongeren: “Emoji’s tegenwoordig niet meer gebruikt”. vrtnws.be. Geraadpleegd op 22 oktober 2022, van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/kijk/2022/10/19/laat-repo-chat-taal-jongeren-arvato_52435139/.
Rezkallah, B. (2022, oktober 18). Meisjes maken meer dt-fouten in chatgesprekken met jongens: “Ze passen hun schrijfstijl aan”. vrtnws.be. Geraadpleegd op 22 oktober 2022, van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/10/18/meisjes-maken-meer-dt-fouten-in-chatgesprekken-met-jongens/.
BJS. (2022, 18 oktober). Studie UAntwerpen toont aan: jongeren tolereren dt-fouten in privégesprekken. hln.be. Geraadpleegd op 22 oktober 2022, van https://www.hln.be/antwerpen/studie-uantwerpen-toont-aan-jongeren-tolereren-dt-fouten-in-privegesprekken-br~a9f61162/.
Liesenborghs, G. (2022, 19 oktober). Jongens zijn een slechte invloed voor meisjes: onderzoek naar spelling bij jongeren zorgt voor opvallende conclusies. Geraadpleegd op 22 oktober 2022, van https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20221018_96195587?.
Metro. (2022, 19 oktober). Dt-fouten deren jongeren niet. Geraadpleegd op 19 oktober 2022, van krant De Metro. https://krant.metrotime.be/.
Comments