Is buitengewoon onderwijs de beste oplossing?
In het buitengewoon onderwijs gaan de leerlingenaantallen de hoogte in: van 47.000 naar 52.000 op drie jaar tijd. Uit het programma Pano op één blijkt dat de overstap van het gewone naar het buitengewone onderwijs steeds moeilijker wordt. Minister van Onderwijs Ben Weyts ziet veel praktische problemen bij die overstap, maar stelt ook de vraag: "Is het wenselijk?" "Voor heel veel leerlingen is buitengewoon onderwijs de beste oplossing", zegt hij in De Ochtend op Radio 1.
Buitengewoon onderwijs in Vlaanderen
Momenteel telt men in Vlaanderen meer dan 50.000 leerlingen in het buitengewoon onderwijs. Dit is een historische groei, aangezien dit een hoger cijfer is in vergelijking met onze omringende landen. Vanwaar komt die plotse stijging en wat als je als ouder je kind met een beperking naar een gewone school wilt sturen? Het programma Pano deed onderzoek naar de obstakels en hoe wij vandaag kinderen met een beperking in het gewone onderwijs proberen te integreren. In het inclusief onderwijs hebben leerkrachten en scholen ook moeite met de moeilijke puzzel. Een ploeg van Pano trok naar Portugal, waar buitengewoon onderwijs zo goed als niet bestaat. Daarnaast zijn ze ook dichter bij huis gaan kijken, meerbepaald in Wemmel. Daar proberen 2 directeurs met de oprichting van een inclusiecampus buitengewoon en gewoon onderwijs te integreren, maar dat is administratief niet makkelijk.
De vraag is: Hoe organiseer je "gewoon" inclusief onderwijs, waarin "gewone" kinderen én kinderen met een beperking hun plek vinden?
Over deze vraag bestaan veel meningsverschillen. Onderwijsminister Ben Weyts is voorstander van deze inclusie, en heeft hier ook budget voor vrijgemaakt. Daarnaast investeert hij ook nog steeds in buitengewoon onderwijs. Iedereen heeft recht op kwaliteitsvol onderwijs, zowel kinderen met een beperking alsook de andere kinderen. Het moet ook haalbaar zijn voor de leerkracht. Volgens Weyts is buitengewoon onderwijs nog voor heel veel kinderen de beste oplossing. Hij probeert ervoor te zorgen dat daar nog steeds voldoende plaatsen zijn om iedereen op te vangen.
'Te weinig middelen en te veel regels' (Lieven Boeve)
Lieven Boeve, topman van het Katholiek onderwijs én uitgesproken voorstander van inclusief onderwijs, vindt dat het een verhaal is van te weinig middelen en te veel regels. Jaren geleden kozen zij om buitengewoon onderwijs goed uit te bouwen. Dat is volgens hem heel kwaliteitsvol. Hij wilt wel weg van een situatie met twee parallelle werelden. Omschakelen naar meer inclusie lukt niet zomaar, laat staan integratie van kinderen met een beperking. Tenzij dat er geld mee gepaard gaat, maar dat is net iets wat niet gebeurd is met het M-decreet, de regelgeving van enkele jaren geleden om de doorstroming van het buitengewone te integreren naar het gewone onderwijs.
In de eerste plaats pleit Boeve voor meer integratie tussen de twee systemen. Zo zou er onderlinge doorstroming op eenzelfde campus kunnen ontstaan. De school in Wemmel is daar een voorbeeld van. Spijtig genoeg stuiten zo'n scholen maar al te vaak op praktische en administratieve hindernissen. Het blijven natuurlijk twee aparte scholen, met een eigen directeur en een eigen personeelsbeleid. Een makkelijkere regelgeving hierrond zou een hybride systeem haalbaarder kunnen maken. We hebben dan misschien nog geen inclusie, maar al wel een betere integratie.
In de kou staan
De huidige situatie heeft als resultaat dat vele ouders denken dat hun kinderen in de kou blijven staan. Alsook denkt men dat scholen makkelijk kinderen met een beperking weigeren op te nemen. Na de weigering wordt vaak ook geen uitleg gegeven over de reden van weigering. Dit blijkt uit een getuige in Pano. Volgens Boeve en Weyts is zo'n beslissing altijd in eer en geweten genomen. Zoiets gaat niet over een nacht ijs, zegt Weyts. Uiteindelijk ligt het oordeel vast bij de klassenraad. Vaak wordt er verwezen naar het lerarentekort, de beperking van het onderwijs. De vaststelling dat er heel wat zorgcoördinaten voor de klas moeten geplaatst worden, maakt dat men de uitdaging niet aangaat.
Mijn opinie over deze kwestie
Buitengewoon onderwijs komt steeds vaker aan bod en wordt steeds actueler, en zeker nu er een Pano-reportage over gemaakt werd. Het leek mij daarom leerrijk om hier even bij stil te staan en te bespreken.
Ik heb zelf ook een neef die in het buitengewoon onderwijs zit. Voor zijn ouders was het ook een zoektocht naar een goede school die voor hem geschikt was. Elke leerling moet welkom zijn in elke school, aangezien elke leerling recht heeft op kwaliteitsvol onderwijs. Inclusief onderwijs is een mensenrecht. Zo kan élke leerling kwaliteitsvol onderwijs krijgen, en dat vormt een belangrijke stap naar een inclusieve samenleving.
Ik denk dat inclusief onderwijs de sleutel is om dit recht te bereiken. Zo kan elke leerling op gelijke voet met andere leerlingen naar school gaan. Doordat kinderen samen les volgen op inclusieve scholen, zullen ze het ook in hun latere leven normaal vinden om met elkaar om te gaan. Zo onstaat er een samenleving die gebaseerd is op verdraagzaamheid, inclusie en sociale rechtvaardigheid. Het voorkomt ook uitsluiting van leerlingen met een handicap, want uit onderzoek blijkt dat les volgen in een apart schoolsysteem de sociale inclusie van leerlingen met een handicap in de weg kan staan. Dit is zowel tijdens de schoolloopbaan als erna.
Inclusief onderwijs is een stap om onafhankelijker te worden, betere sociale vaardigheden te ontwikkelen en meer mogelijkheden te krijgen om deel te nemen aan de economie en de samenleving als geheel. Uiteindelijk zal inclusief onderwijs ons onderwijs voor alle leerlingen verbeteren, ongeacht hun handicap, migratieachtergrond, taalachterstand, sociaaleconomische status... Er is nog een hele weg af te leggen. Als we willen overschakelen naar inclusief onderwijs, dan zullen er nog veel investeringen moeten gebeuren.
Wat denk jij? Moeten we hierin investeren of is dit verloren moeite? Reageer gerust in de reacties hieronder!
Bronnen:
Minister van Onderwijs Weyts na “Pano” over inclusief onderwijs: “Voor sommige kinderen is buitengewoon onderwijs beste oplossing”. (2022, 6 oktober). vrtnws.be. Geraadpleegd op 12 oktober 2022, van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/10/06/ben-weyts-na-de-pano-over-inclusief-onderwijs-voor-sommige-kin/
Het inclusieve onderwijs. (z.d.).VRT MAX. Geraadpleegd op 12 oktober 2022, van https://www.vrt.be/vrtnu/a-z/pano/2022/pano-s2022a13/
Waarom is inclusief onderwijs belangrijk? (z.d.). Unia. Geraadpleegd op 12 oktober 2022, van https://www.unia.be/nl/actiedomeinen/onderwijs/inclusief-onderwijs/waarom-is-inclusief-onderwijs-belangrijk
Comentários